Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın deniz alanlarındaki faaliyetleri 1966 yılında, Seyhan-1 kuyusuna ortak olmasıyla başlamıştır. 1970 yılında kazılmaya başlanan Payas-1, Çınar-1, Karataş-1 ve Karadeniz-1 kuyularıyla faaliyetlerimiz Akdeniz ve Karadeniz’e yayılmış, sonraki yıllarda da artarak sürdürülmüştür. 1970 yılından itibaren tüm denizlerimize yayılan çalışmalarımız, toplamda yaklaşık 80 adet sığ ve derin deniz kuyusu, TPAO’nun operatörlüğü veya ortaklığında kazılmıştır.
İki boyutlu (2B) sismik çalışmaların yanı sıra elde edilen üç boyutlu (3B) veriler, kazılacak kuyuların belirlenmesinde kullanılmaktadır. Toplanan sismik veriler, kazılan kuyular ve gelişmiş mühendislik uygulamaları sayesinde, denizlerimizin hidrokarbon potansiyelini ortaya çıkarmak için çalışan TPAO, Akçakoca-3 ve Akçakoca-4 kuyularındaki gaz keşfinin ardından, Akçakoca gaz sahasını geliştirmiş ve halen devam etmekte olan üretim faaliyetlerine geçmiştir.
TPAO’nun Karadeniz’de yürütmekte olduğu hidrokarbon arama faaliyetleri 2004 yılından itibaren ivme kazanmıştır. 2004 - 2019 yılları arasında Karadeniz’de yoğun sismik faaliyetler yürütülmüş, ruhsatlandırılan bloklarda toplam 142.000 km iki boyutlu (2B) sismik ve 37.610 km2 üç boyutlu (3B) sismik veri toplanmış ve yorumlanmıştır. Toplanan verilerin yorumlanması sonrasında, toplamda 6 adet derin deniz ve 10 adet sığ deniz arama kuyusu kazılmıştır. Akçakoca-3 ve Akçakoca-4 kuyularındaki gaz keşfinin ardından Akçakoca üretim sahasında kazılan kuyu sayısı ise 24 adet olmuştur.
TPAO’nun Marmara Denizi’nde yürüttüğü hidrokarbon arama faaliyetleri ise 1975 yılında Marmara-1 kuyusuyla başlamıştır. 1975 ile 1995 yılları arasında toplam 5 adet sığ deniz arama kuyusu kazılan Marmara Denizi’nde, 1988 yılında sondajı tamamlanan Kuzey Marmara-1 kuyusunda gaz keşfi yapılmış ve Kuzey Marmara gaz sahasının keşfi gerçekleştirilmiştir. Marmara Denizi’ndeki arama faaliyetleri 2016 yılından sonra ivme kazanmış ve yoğun sismik veri toplama çalışmaları yürütülmüştür. 2016 yılında Marmara Denizi’nde 1661 km2, 2019 yılında ise 1320 km2 3B sismik veri toplama çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
TPAO’nun Akdeniz’de yürüttüğü hidrokarbon arama faaliyetleri kapsamında toplanan 3B sismik verileri, bölgenin potansiyelini ortaya çıkarmakta önemli bir rol oynamaktadır. 1974-2019 yılları arasında toplanan sismik veriler doğrultusunda, İskenderun ve Mersin körfezlerinde 1960’lı yıllardan günümüze kadar bölgenin hidrokarbon potansiyelini test etme amaçlı 15 adet deniz arama kuyusu açılmıştır. Bu kuyularda, çeşitli seviyelerde gaz ve petrol emareleri ile karşılaşılmıştır.
Ülkemizin petrol ve doğal gaz kaynaklarını ekonomimize kazandırmak amacıyla, deniz araştırma, arama ve işletme ruhsat alanlarında sismik veri toplama projeleri, başlangıçta hizmet alımı şeklinde gerçekleşirken, 2013 yılında TPAO envanterine katılan Barbaros Hayreddin Paşa sismik arama gemisi sayesinde kendi imkânlarımızla yürütülmüştür. 2018 yılında ise Barbaros Hayreddin Paşa sismik arama gemisi, kanun hükmünde kararname ile TPIC’e devredilmiştir. Devam etmekte olan veri toplama işlemleri, yine hizmet alımı yöntemiyle sürdürülmektedir.
Veri toplama işleminin ardından potansiyeli olduğu düşünülen sahalarda sondaj yapılması planlanmıştır. Bu kapsamda ortaklığımız envanterine yakın zamanda katılan sondaj gemilerinin millileştirilmesi çok önemli gelişmeler arasında yer almaktadır. Bu sayede TPAO, ülkemizde öncülük ettiği hidrokarbon aramacılığı faaliyetlerinde önemli bir kilometre taşını geride bırakmıştır. Tarihi boyunca ülkemize kazandırdığı çeşitli kurum ve kuruluşlardan sonra milli sondaj gemilerinin ülkemize kazandırılmasında sorumluluğunu yerine getiren TPAO, enerjide dışa bağımlılığın azaltılması mücadelesinin en ön saflarında her zamanki yerini almıştır.
Türkiye’nin ilk milli sondaj gemisi olan Fatih Sondaj Gemisi, 2017 yılında TPAO envanterine katılmıştır. Gerekli bakım çalışmaları yapıldıktan sonra Basınç Kontrollü Sondaj (Managed Pressure Drilling - MPD) sistemi ile donatılan Fatih Sondaj Gemisi, tarihimizde ilk kez yüzde yüz milli kaynaklar ile 29 Ekim 2018’de Alanya-1 derin deniz kuyusu sondajına başlamıştır. 2018 yılında Yavuz Sondaj Gemisi’nin de TPAO envanterine katılmasıyla derin deniz arama kabiliyetlerimiz artmıştır.
TPAO, alınan veriler, envanterimizde bulunan milli sondaj gemilerimizin ortaklığımıza sağladığı imkânlar ve mühendislik hesapları doğrultusunda, potansiyel olduğu düşünülen sahalarda sondaj faaliyetlerine devam etmektedir. Milli kaynaklarımız ile devam ettiğimiz derin deniz sondaj faaliyetleri kapsamında geride bıraktığımız iki yılda, Alanya-1, Finike-1, Karpaz-1, Güzelyurt-1 ve Magosa-1 derin deniz kuyularının yanı sıra Kuzey Erdemli-1, Kuzupınarı-1 ve Gümüşyaka-1 sığ deniz kuyuları kazılmıştır. Bu alandaki faaliyetler, Narlıkuyu-1 ve devamındaki diğer derin deniz kuyularıyla hız kesmeden devam edecektir.
Milli enerji politikamıza uygun olarak bu güne kadar gerçekleştirdiğimiz ve devam eden deniz sondajlarımızla TPAO, ülkemizin hidrokarbon potansiyelini açığa çıkarmak için mavi vatanımızda da çalışmaya devam etmektedir. 2020 yılı için 5 derin deniz kuyusunun kazılması planlanmıştır.
Tüm bu faaliyetlerdeki amacımız, mavi vatanımızda hidrokarbon keşfi yapmak ve ülkemizin enerjide dışa bağımlılığını azaltmaya katkı sağlamaktır.
